Disleksi (Öğrenme Güçlüğü) Nedir?

Disleksi Tedavi Edilebilir mi?

Sağlıklı Hayat 1 Ekim 2017

0 812 3 dakika okuma süresi

Disleksi (Öğrenme Güçlüğü) Nedir?

Disleksi; okuma yazma, dil kullanımı ve matematiksel yetenekleri etkileyen gelişimsel bir öğrenme güçlüğüdür. Dislektik bireyler, genellikle normal ya da normalin üstünde bir zekaya sahiptir, ancak aynı eğitimi almalarına rağmen, geneli değerlendiren testlere göre; akademiksel becerilerde beklenilen düzeyin çok altında kalırlar.

Disleksi şunlara rağmen ortaya çıkar;

Zeka düzeyinin normal ya da normal üstü olmasına
Hiçbir duygusal ve fiziksel bozukluğun bulunmamasına
Yeterli ve normal bir eğitim almasına
Sosyal çevresinin uygun olmasına

Disleksi Ne Değildir?

Disleksi, zihinsel bir rahatsızlık değildir.
Disleksi, hastalık olmadığı gibi, tıbbi bir tedavisi ve ilacı yoktur.
Disleksi, duyu, davranış ya da duygusal bozukluklar nedeniyle oluşmaz.
Disleksi, üstün zekalı olmak değildir.

Disleksinin Nedenleri Nelerdir?

Disleksinin nedenleri kesin olarak bilinmemektedir. Erken gelişme döneminde, beyin işlevlerini engelleyici etki gösteren bir sürecin (genetik etkenler, beyin hasarı, prenetal hasar, konjenital faktörler, prenetal zorluklar gibi), disleksiye neden olabildiği ileri sürülür. En yaygın kabule göre; disleksi beyin kaynaklıdır ve beyinde bilginin işlendiği süreçlerde sorun yaşanmaktadır.

Disleksinin Belirtileri Nelerdir?

Disleksi riskini artıran belirtiler, yaşlara göre değişken özellikler gösterir;
Okul Öncesi Dönem ( 3-5 yaş arası )

Sesleri, harfleri ve kelimeleri hatırlamada güçlük
Okunuşu benzeyen kelimeleri karıştırma
Boyama ve kopyalamada belirgin zayıflık
Hafıza zayıflığı
Ailede disleksi hikayesi olması
Kimi aktivitelerdeki tepki yavaşlığı

İlköğretim Dönemi

Okula karşı isteksizlik
Sesleri, kelimeleri öğrenmede güçlük
Talimatları uygulamada güçlük
Kelimeleri hecelere veya harflere ayırmada güçlük
Ses ve kelime bilgisinde zayıflık
Heceleme veya okumada güçlük
Organize olmakta güçlük
Davranışsal bozukluklar

Ortaöğretim Dönemi ( 12- 18 yaş )

Hecelerken veya okurken ses ve harflerin sıralanmasında güçlük
Ödevlerin ve yazılı çalışmalarının uzun zaman alması
Zamanı planlayamama
Organize olmada güçlük
Devamlı yaşanan sinirlilik hali
Okuldan kaçmada değişik taktikler geliştirme

Disleksi Tanısı Nasıl Konulur?

Disleksi; okuma aktivitesinde doğruluk, okumada akıcılık gibi yetilerin otomatik hale gelmediği zaman kendini belli eder. Dislektik bir çocuktaki öğrenme güçlüğünü belirten okuma yazma, birkaç yıllık eğitim süresinde fark edilebileceğinden bu dönem öncesinde tanı koyulamaz. Ancak, okuma yazmanın öncesindeki pek çok becerilerin gelişimi ip ucu niteliğindedir.

Disleksi Tedavi Edilebilir mi?

Bir hastalık olmayan disleksinin tıbbi bir tedavisi bulunmaz. Disleksi, özel eğitim desteğiyle silikleştirilebilse de, dislektik bir birey özelliklerini hayatının sonuna kadar korur. Disleksinin etkilerinin minimize edilebilmesi için, teşhisin erken konulduğu bireylerde ilkokul dönemi boyunca, gecikmiş teşhislerde eğitim devam ettiği sürece özel eğitime ihtiyaç duyulur. Araştırmalara göre; ilkokul 1-3. sınıflar arasında, tanısı yapılmış ve özel eğitim desteği almış çocukların % 83’ ü, eğitim yaşantılarında sorun yaşamadan devam edebilmektedir.

Disleksinin Türleri Nelerdir?

1. Algısal Disleksi (Perseptüel – P tipi)
Disletiğin, okumada yavaşlık, tekrarlama ve duraklama hataları yaşadığı disleksi tipidir.

2. Dilsel Disleksi (Linguistik – L tipi )
Dislektiğin, normal hızda ancak atlama hatalarının gerçekleştiği okumaları bu disleksi tipine girer.

Dislekinin iki tipi arasındaki farkın, beyin kürelerinin birbirinden farklı olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. P tipi dislekside beynin sol yarım küresinin baskınlığı neden gösterilirken, L tipi dislekside durum tam tersidir.

Dislektik Bireyler Neler Yapmalı?

Kendinizi tanıyarak zayıf ve güçlü yönlerinizi belirleyin.
İhtiyaçlarınızı yakınlarınıza çekinmeden belirterek yardım isteyin.
Yazdıklarınızı okuyarak değerlendirin, hatalı ise düzeltin veya yardım isteyin.
Zamanınızı iyi kullanmaya özen göstermek için zaman çizelgeleri kullanın.
Öğrenmenizi kolaylaştıran stili belirleyin ve bu yönde çalışmalarınızı gerçekleştirin.
Yapılacak işlerinizi önem sırasına göre gerçekleştirmeye dikkat edin.

Dislektik Bireylerin Aileleri Neler Yapmalı?

Aileler neler yapmalı?

Çocuğunuza ait gelişimleri yakından takip ederek farklılıkları uzmanlara bildirin.
İstenmeyen hatalara engel olmak için çocuğunuza destekleyici çevreler sağlayın.
Başarı duygusunu tatması ve donanımı için çocuğunuzu uygun faaliyetlere yönlendirin.
Çocuklarınıza problemini tanıtın ve mücadelesinde yardımcı olun.
Sosyal ve diğer bütün konularda açılabilecekleri özel kişi olduğunuzu hissettirin.
Aşamalı bir şekilde gerektiği ölçüde bağımsızlığını cesaretlendirin.
Zorlandığı alanlara ait soruları onun için anlaşılır kılın.
Çocuğunuzun öğretmeni ile iletişim bağlarınızı güçlü tutun.
Çocuğunuzu sadece kendi ile değerlendirin.

Dislektiklerin En Sık Yaptıkları Okuma Yazma Hataları

Dislektik bir çocuk harfleri tanırken, seslendirirken otomatikleştirmekte ve seri bir şekilde çözümlemede zorluk yaşar. Sesli okumalarda yaşıtlarına ve aldıkları eğitime göre gerekenden yavaş ve yanlış okurlar.

Genel olarak yapılan en yaygın okuma hataları şunlardır: