Yenidoğan Sarılığı Nedir?
Yenidoğan Sarılığı Nedir? Belirtileri, Teşhisi ve Tedavisi
Henüz yeni doğmuş olan bebeğiniz ilk 28 gün boyunca yenidoğan ismi alacaktır. Yenidoğan grubu en hassas olunması gereken dönemlerin başında gelmektedir. Anne kadar bebeğin de adaptasyon süreci içerisinde olduğu unutulmamalıdır.
Süreç boyunca bebeğin her değişimi izlenmelidir. Bu dönemde bebeklerde en sık görülen rahatsızlık sarılıktır. İlk ayda görülen sarılığa yenidoğan sarılığı ismi verilmektedir. Halk arasında farklı isimler alan sarılık, bebeklerin %60’ında ortaya çıkmaktadır. Zamanından önce doğum yaptıysanız bu durumda %80 oranında görülme sıklığı bulunmaktadır.
Sarılık, temelde anne karnından çıkan bebeğin ciğerlerinin yetersiz kalması olarak açıklanmaktadır. Bebek yeni doğduğunda oksijen dengesini kurmakta zorlanan ciğerler, yetersiz kalarak bebeğin sorun yaşamasına neden olmaktadır. Bu süreçte annenin sakin olması belirtileri fark ettiği an doktora danışması gerekmektedir. Aksi halde bebeğin kalıcı bir sorun yaşaması yüksek ihtimaldir.
Yenidoğan Sarılığı Nedir?
Dünyaya yeni gelmiş olan bebeklerin pek çoğunda görülen yenidoğan sarılığı , doğumdan sonraki 2.gün itibariyle kendini gösteren sağlık problemidir. Çoğunlukla hafif şekilde atlatılan sarılık sorunu, gereken dikkat gösterilmediğinde beyin rahatsızlıklarına neden olabilmektedir.
Kanda bulunan bilirubin miktarında yükselme olması sonucu yenidoğan sarılığı ortaya çıkmaktadır. Sarılık, bebekliğin ilerleyen süreçlerinde de ara ara kendini gösterebilmektedir. Birikmiş olan bilirubin maddesi zaman içerisinde kendiliğinden dağılmaktadır. Pek çok bebek büyük bir müdahaleye gerek kalmadan iyileşme göstermektedir. Bir kısmı ise müdahale ve tedavi süreci gerektirmektedir.
Yenidoğan Sarılığının Nedenleri Nelerdir?
Yenidoğan sarılığı, bebeğin kan dengesi ile ilişkilidir. Dünyaya yeni gelmiş bir bebeğin kanında bulunan alyuvar miktarı çok fazladır. Bu alyuvar miktarının dağılması ise bilirubin maddesi sayesinde mümkündür. Bilirubin, dağılımı sağlamak için yükselmektedir.
Anne karnındayken annenin karaciğeri tarafından temizlenen fazlalık, dünyaya geldikten sonra bebeğin karaciğerine devredilmektedir. Doğumdan hemen sonra yeterince güçlü olmayan ciğerler, görevi tamamlama konusunda sıkıntı yaşarlar. Dolayısıyla bebeğin cildinde sarımsı bir renk artışı tespit edilir. Bir süre sonra dağılan bu renk, doktor muayenesi gerektirmektedir. Bu nedenle olabildiğince dikkatli olmakta fayda vardır.
Bilirubin artışının dışında sarılığa neden olan bir başka detay kan uyuşmazlığıdır. Anne ve babanın kanında uyum sorunu olduğunda dünyaya gelen bebekte sarılık hastalığı tespit edilmektedir. Bunun yanında dünyaya geldiği andan itibaren yeterince anne sütü alamamış olan bebekte de sarılık oluşabilmektedir. Ayrıca doğum sırasında ortaya çıkan terslikler, enfeksiyonlar da bebeğin sarılığa yakalanmasına sebep olmaktadır.
Yenidoğan Sarılığının Belirtileri Nelerdir?
- Yenidoğan sarılığının en bilinen belirtisi cilt renginin sarıya dönmesidir. Bebeğin önce yüzü daha sonra tüm vücudu sarımsı bir tona bürünmektedir. Bununla beraber ciltte meydana gelen sararmanın aynısı göz bebeklerinin dışında bulunan beyaz kısımda da oluşmaktadır. Beyaz tenli bebeklerde sarılığı fark etmek oldukça kolaydır. Esmer tenli bebekler için tespit biraz daha zordur. Bu nedenle ışık altında bakılması belirtinin fark edilmesini kolaylaştıracaktır.
- Sarılığın bir başka belirtisi devamlı uyumadır. Kan şekerini doğrudan etkileyen hastalık, bebeğin sürekli uyumasına neden olmaktadır. Bu süreçte bebeği sık sık uyandırıp emzirmek oldukça önemlidir. Bebek için uyku açlıktan daha öncelikli olacaktır. Emzirme sıklığında artış olduğunda anne sütü, hastalığı yenmeyi kolaylaştırmaktadır.
- Ateş ve ishal de yenidoğan sarılığı belirtileri arasında yer almaktadır.
Yenidoğan Sarılığının Teşhisi Nasıl Yapılır?
Yenidoğan sarılığı teşhisi koymak için doktor muayenesi önemlidir. Öncelikle siz belirtileri takip etmelisiniz. Bebeğinizin cilt renginde herhangi bir anormallik olup olmadığına bakmalı, uyuma saatlerini tespit etmelisiniz. Belirtilerden bir tanesini tespit ettiğiniz anda doktorunuza başvurmalısınız. Doktorunuz yaptığı küçük bir kan testi ile hastalığı rahatlıkla teşhis edecektir. Bunun yanında muayene ile beraber bebeğinizin sarılık olup olmadığı rahatlıkla netleşecektir.
Yenidoğan Sarılığı İçin Hangi Doktora Gidilmeli?
Bebeğinizde sarılık belirtilerinden birine rastladığınızda zaman kaybetmeden bebek doktoruna götürmeniz gerekmektedir. Doğum sonrası gittiğiniz herhangi bir uzman varsa ona gösterebilirsiniz. Bunun yanında bebek doktorlarının pek çoğu sarılık için dâhiliye uzmanlarına yönlendirmektedir. Uzmanlık alanı bebek ve dâhiliye olan doktorlara bebeğinizi muayene ettirebilirsiniz. Teşhisin net yapılabilmesi için dâhiliye uzmanının görmesi oldukça önemlidir.
Yenidoğan Sarılığının Tedavisi Nasıl Yapılmaktadır?
Yenidoğan sarılığı denildiğinde çevrenizden ilk olarak kendi kendine iyileşir cümlesini duyarsınız. Sarılık her ne kadar kendiliğinden geçebilen bir hastalık olsa da bebeklerde risk oranı önemlidir. Üstelik neden kaynaklandığını bilmeden iyileşmesi de pek mümkün değildir. Bu nedenle kendi kendine geçmesini beklemeden doktorunuza muayene ettirmeye özen göstermelisiniz.
Yenidoğan sarılığının tedavisi için en çok kullanılan yöntem ışık yöntemidir. Bebek dünyaya geldikten sonra bazı özellikleri not alınmaktadır. Kilosu, boyu, prematüre olup olmadığı detaylıca yazılmaktadır. Bu bilgilerin ışığında bebek devamlı kontrol altında tutulmaktadır. Bilirubin oranı belli bir seviyeye çıktığı andan itibaren tedavi sürecine başlanmaktadır.
Yenidoğan Sarılığı İçin Işık Tedavisi Nasıl Yapılır?
Yenidoğan sarılığında bebeğin bilirubin seviyesi kontrol edilir. Daha sonra bebek özel bir ışığın altına alınıp yatırılır. Mavi ve yeşil tonlarında olan bu özel ışık bilirubin maddesinin vücuttan atılmasına yardımcı olmaktadır. Atılma şekli çoğunlukla idrar ve dışkı yoluyla gerçekleşmektedir.
Bilim dünyasında fototerapi olarak da bilinen bu yöntem, bebeğe herhangi bir zarar vermemektedir. Anne ve babalar çoğunlukla ışığın radyasyon yaydığı gibi yanlış bir inanışa sahip olsa da bebek herhangi bir zarar görmemektedir. Işığın göze zarar vermemesi için bebeğin gözlerine bant takılmaktadır.
Yenidoğan Sarılığı İçin Işık Tedavisinin Yan Etkileri Nelerdir?
Yenidoğan sarılığı teşhisi konulan bebeklerde tedaviye zaman kaybetmeden başlamak önemlidir. En sık kullanılan tedavi yöntemi ise fototerapidir. Bu terapi yöntemi bebeği birkaç gün içerisinde iyileştirir. Ne var ki kimi bebeklerde yan etkilerin ortaya çıktığı da tespit edilmiştir. Bebeğin tedavi sürecinde cildinde bronzlaşma etkisi görülmüştür. Aynı zamanda ışığın etkisi ile kızarıklıklar yer yer lekelenmeler de tespit edilmiştir. Bu iki yan etki dışında bebeğin tuvaletiyle ilgili sorunlar da görülebilmektedir. Fototerapi tedavisi gören bebeklerde sık ve sulu dışkılama problemi tespit edilmiştir. Bebeğin boşaltım sistemi üzerinde etkili olduğu görülmüştür.
Tedavi süreci boyunca bebek sık sık kontrol edilerek güvenli sınıra girip girmediği tespit edilmelidir. Güvenli sınıra girdiği an tedaviye son verilmelidir. Işık tedavisi gören bebeklerde tedavi son bulduktan sonraki 1-2 bebeğin bilirubin değerlerinde yeni bir artış olabilmektedir. Bu durumda da doktor muayenesinin aksatılmamış olması gerekmektedir.
Kan Uyuşmazlığı Nedeniyle Oluşan Yenidoğan Sarılığı Nasıl Tedavi Edilir?
Yenidoğan sarılığına neden olan sebepler arasında kan uyuşmazlığı da yer almaktadır. Bebekler için en tehlikeli sarılık sebebi kan uyuşmazlığıdır. Anne ve bebeğin kan uyuşmazlığı olduğunda annenin savunma mekanizması bebeğe karşı harekete geçmektedir. Bu savunma sonucunda bebekte görülen bilirubin miktarı artış göstererek sarılık oluşturmaktadır.
Kan uyuşmazlığı nedeniyle sarılık oluşan bebeklerde öncelikle ışın tedavisi uygulanmaktadır. Bunun yanında bebeğin iyileşme sürecini hızlandırmak için ilaç takviyesi yapılmaktadır. Gerek ilaç tedavisi gerekse ışın tedavisinden istenilen sonuç alınamadığında son çare olarak bebeğin kanının değişmesi gerekmektedir. Bebeğin kan değişimi tüm çözüm yolları denendikten sonra yapılmalıdır. Zorlu ve uzun süren bir tedavi yöntemi olduğu için öncelik, diğer tedavi yöntemlerindedir. Kan uyuşmazlığı nedeniyle oluşan sarılık, ihmal edilmemesi gereken bir sarılık türüdür.
